W programach studiów podyplomowych z zakresu glottodydaktyki pojawia się coraz częściej wyraźne rozgraniczenie treści kształcenia z perspektywy tych dwóch obszarów glottodydaktyki polonistycznej: nauczania języka polskiego jako obcego oraz języka polskiego jako drugiego (odziedziczonego). Przyjęło się uważać, że język odziedziczony, zwany też drugim, umiejscawia się w pomiędzy językiem ojczystym (rodzimym) a językiem obcym. O ile zdefiniowanie, czym jest język rodzimy, a czym język obcy jest dość intuicyjne i proste, to określenie język polski jako drugi może nastręczać pewne kłopoty. Jak określają go językoznawcy i glottodydaktycy? W opracowaniu Władysława T. Miodunki z roku 2010 termin „nauczanie polszczyzny jako języka drugiego powinien być używany (…) w odniesieniu do nauczania języka polskiego w Polsce dzieci imigrantów i uciekinierów politycznych oraz dzieci należących do mniejszości narodowościowych, używających w środowisku rodzinnym języka innego niż polskiego” .
W przypadku nauczania języka polskiego jako drugiego mamy zatem zwykle do czynienia z osobami z doświadczeniem migracyjnym, najczęściej dziećmi i młodzieżą. Część z nich to dzieci polskie powracające do kraju po pobytach zagranicznych. Kolejną grupę stanowią osoby dorastające za granicą, w rodzinach posługujących się w domu przeważnie językiem pochodzenia. Jeszcze inną są osoby, które używają regularnie języka pochodzenia i języka otoczenia oraz takie, u których inny język dominuje nad odziedziczonym polskim. To co może ich łączyć, to nabywanie odziedziczonego języka we wczesnym dzieciństwie, dwujęzyczność i operowanie codzienną odmianą języka polskiego.
Główne cechy użytkowników języków odziedziczonych to: wysoki poziom opanowania wymowy i tempo mówienia zbliżone do rodzimych użytkowników języka oraz sprawniejsze przetwarzanie informacji z języka mówionego. W związku z tym, że osoby posługujące się językiem polskim jako drugim, dobrze opanowały struktury o wysokiej frekwencji użycia, często mylnie przypisuje się im wyższe kompetencje językowe niż rzeczywiste. Z reguły dysponują też bardziej rozbudowanym słownictwem i sprawniej uruchamiają strategie wypełniania luk leksykalnych, a co za tym idzie ich wypowiedzi charakteryzują się większą płynnością wypowiedzi niż osób uczących się języka polskiego jako obcego.
Języka polskiego jako obcego uczą się przede wszystkim cudzoziemcy za granicą oraz osoby nieplanujące dłuższego pobytu w naszym kraju. W praktyce glottodydaktycznej wiąże się to z odmiennymi celami dydaktycznymi i prowadzeniem zajęć w odmiennych kontekstach edukacyjnych. W tym przypadku najważniejszym elementem nauczania jest praca nad umiejętnościami komunikacyjnymi z dodatkowym rozwijaniem kompetencji międzykulturowych. W przypadku nauczania języka polskiego jako drugiego, ta hierarchia jest odwrócona, gdzie kluczowymi działaniami są te o charakterze akulturacyjnym, czyli na zjawiskach zachodzących na stylu kultur, realizowane równolegle z rozwijaniem działaniowych kompetencji komunikacyjnych.
Wielu dydaktyków zauważa, że materiały do nauczania gramatyki stworzone na potrzeby nauczania języka polskiego jako obcego nie nadają się do nauczania użytkowników języka polskiego jako drugiego. Zdecydowanie łatwiej zaadaptować dla tej drugiej grupy materiały do nauki leksyki. W nauczaniu języków odziedziczonych zaleca się stosowanie podejścia makrostrategicznego. Jego głównym założeniem jest funkcjonalne i kontekstowe nauczanie gramatyki i słownictwa, a nauczanie rozpoczyna się od ogólnego przesłania tekstu i jego głównych myśli, a następnie przechodzi do analizy tworzących go struktur. Amerykańskie badaczki M. Carreira i O. Kagan opracowały pięć zasad nauczania języka odziedziczonego: 1. Przez słuchanie do czytania, 2. Przez mówienie do pisania, 3. Przez język domowy do języka ogólnego/akademickiego, 4. Przez zadania zanurzone w życiu codziennym do zadań szkolnych, 5. Przez motywację wynikającą z poczucia przynależności do danej grupy (lub z tożsamości) do nowych treści .
Nauczanie języka polskiego jako drugiego wykorzystuje, rozwija i doskonali umiejętności uczniów, które zdobyli dzięki komunikacji w tym języku w środowisku rodzinnym, rówieśniczym, w grupach zrzeszających migrantów oraz dzięki mediom lub odwiedzinom kraju pochodzenia. To komunikacja poza szkolna stanowi zatem podstawę ich nauczania. Zupełnie odwrotnie wygląda sytuacja osób uczących się języka polskiego jako obcego. Ich nauka języka zaczyna się od zera i zakłada stopniowy i systematyczny progres.